Kippengedrag

🐔 Het gedrag van kippen: begrijpen, herkennen en erop inspelen –  Tip van Lin

Als kippenliefhebber en zorgzame eigenaar merk ik dagelijks hoe bijzonder en veelzijdig het gedrag van kippen is. Van hun unieke manier van communiceren tot hun voortdurende zoektocht naar voedsel en gezelligheid, kippen zijn constant in beweging, zowel fysiek als mentaal. Wanneer je eenmaal de taal van je kippen spreekt, wordt hun welzijn veel gemakkelijker te begrijpen en te verbeteren.

Met deze kennis en tips neem ik je mee in de wereld van kippen gedrag: wat hoort bij een gezonde toom, wat zijn de signalen voor problemen, en hoe kun je als kippenhouder je kippen beter ondersteunen voor een gelukkig en gezond leven? Want een ontspannen kip is een gezonde kip. 🐓

🐤 Gedragspatronen in een gezonde toom

Een gezonde, gelukkige toom kippen is een actieve, nieuwsgierige toom. In een toom die zich goed voelt, zul je merken dat ze scharrelen, zandbaden nemen, lekker tokkelen met elkaar, in de zon liggen en elke beweging om zich heen nauwlettend volgen. Wat hoort bij gezond gedrag? Laten we wat verder kijken naar de belangrijkste gedragingen van kippen.

1. Scharrelgedrag

Scharrelen is de basis van kippen gedrag. Ze gebruiken hun poten om de grond te ‘krabben’, op zoek naar voedsel of interessante dingen om in te pikken. Dit gedrag is niet alleen nuttig voor hen, maar zorgt er ook voor dat ze mentaal gestimuleerd blijven. Het vermindert verveling en stress.

💡 Tip: Zorg ervoor dat je kippen voldoende ruimte hebben om te scharrelen, zowel binnen als buiten het hok. Bied af en toe iets nieuws om te ontdekken, zoals nieuwe structuren of scharrelplekken.

2. Stofbaden

Dit gedrag is typisch voor kippen: ze zoeken een droog, zacht stukje zand of stof en rollen zich daarin om hun veren schoon te maken. Dit is niet alleen een manier om hun veren in topconditie te houden, maar helpt ook bij het afweren van parasieten zoals bloedluizen. Bovendien is het voor kippen een sociaal ritueel – vaak nemen ze gezamenlijk een stofbad.

💡 Tip: Zorg voor een zandbadplek in het buitenverblijf, en vergeet niet regelmatig het zand te verversen om te voorkomen dat het een broedplaats voor parasieten wordt.

3. Zitgedrag

Als het avond wordt, zoeken kippen van nature een hoger plekje om te rusten en te slapen. Dit heeft te maken met hun instinct om veilig te slapen, weg van eventuele roofdieren. In hun hok willen kippen graag een zitstok waar ze hun poten kunnen spreiden en in de hoogte slapen. Graag poetsen ze zich nog even voor het slapen gaan.

💡 Tip: Zorg ervoor dat de zitstokken op de juiste hoogte en breedte zijn en voldoende ruimte bieden voor iedere kip. Dit voorkomt dat kippen in hun slaap verstoren en bevordert een gezonde nachtrust.

4. Eileg-rituelen

Hennen hebben vaak een specifiek ritueel voor en na het leggen van een ei. Ze zoeken rustig een plek op om hun ei te leggen, en soms ‘kakelen’ ze hun tevredenheid uit. Veranderingen in het leggedrag, zoals stoppen met leggen of onregelmatigheden, kunnen echter wijzen op stress, ziekte of voedingstekort.

💡 Tip: Zorg voor rustige, veilige plekken waar je hennen in alle rust hun ei kunnen leggen, en zorg dat het hok altijd schoon en opgeruimd is. Als het leggen uitblijft, check dan hun voeding en zorg dat ze voldoende calcium krijgen, kijk hiervoor bij onze gezondheidsproducten voor ondersteuning hierin.

📣 Kippencommunicatie: subtiel maar duidelijk

Kippen praten met elkaar via geluiden en lichaamstaal. Ze zijn bijzonder goed in het overbrengen van hun gemoedstoestand, maar als je niet oplet, kan het moeilijk zijn om te begrijpen. Laten we eens kijken naar enkele typische geluiden en houdingen die je kippen gebruiken om te communiceren:

Geluiden:

• Zacht getokkel: Dit is een teken van tevredenheid. Als je kippen rustig tokkelen tijdens het scharrelen voelen ze zich goed.
• Kakel na het leggen van een ei: Dit is het ei-liedje van de hen, een soort overwinningstoeter als ze hun ei hebben gelegd. Het is altijd een vrolijk moment!
• Waarschuwingskreet: Een scherpe, hoge kreet die je vaak hoort als er een roofdier in de buurt is of als er iets anders dreigend is.
• Hanenroep: De haan gebruikt zijn stem om de groep te waarschuwen voor gevaar, maar ook om aan te geven waar voedsel te vinden is.

Lichaamstaal:

• Opgezette veren: Dit kan een teken zijn van opwinding, kou, of een poging om indruk te maken.
• Wegduiken of vluchten: Dit geeft aan dat een kip zich onderdanig voelt of bang is.
• Opgeheven kop en borst vooruit: Dominantie. Deze kip voelt zich sterk en wil haar positie in de groep behouden.

💡 Tip: Let goed op hoe de kippen zich gedragen en communiceren. Dit geeft je veel informatie over de pikorde in je toom en eventuele problemen die zich kunnen voordoen.

🪶 De pikorde: structuur in de chaos

De beroemde “pikorde” is geen mythe. Kippen hebben een duidelijke rangorde die bepaalt wie het te zeggen heeft in de groep. De dominante kip krijgt vaak als eerste eten en kiest de beste slaapplaats. Deze rangorde wordt al vanaf jonge leeftijd gevormd en kan verstoord raken wanneer er nieuwe kippen bij de groep komen.

Wanneer is de pikorde gezond?

Een beetje geduw en gepik is normaal, maar wanneer een kip constant gepest wordt, of er wonden ontstaan door gevechten, moet je ingrijpen.

💡 Wat te doen:

• Zet de pestende kip apart:  in de hoop dat de pikorde veranderd en de focus weg raakt van de gepeste kip.
• Introduceer nieuwe kippen geleidelijk: Zet een afscheiding op tussen de oude en nieuwe kippen, zodat ze elkaar kunnen zien zonder fysiek contact en langzaam aan elkaar kunnen wennen.
• Zorg voor voldoende ruimte: Meer zitstokken, voerplekken en schuilplaatsen zorgen ervoor dat er geen overbevolking is, wat kan leiden tot frustratie en agressie.

🚨 Probleemgedrag herkennen en oplossen

Als kippen zich anders gaan gedragen, is dat vaak een signaal dat er iets mis is. Gedrag dat verandert of dat zich in overmaat voordoet, kan wijzen op gezondheidsproblemen, stress of andere ongemakken. Hier volgen enkele gedragingen die je misschien kunt tegenkomen, met de bijbehorende tips voor oplossingen:

1. Lusteloosheid of afzondering

Kippen die zich afzonderen, niet eten of weinig beweging vertonen, kunnen ziek zijn. Dit kan een symptoom zijn van veel verschillende aandoeningen.

• Wat te doen: Zet de kip apart voor observatie, controleer haar op symptomen zoals een bleek kammetje, ooginfecties, of afwijkende ontlasting. Raadpleeg een dierenarts als je twijfelt of overleg met ons of er middelen zijn die je in kunt zetten uit onze aangeboden producten.

2. Overmatig veren pikken of verlies van veren

Dit gedrag kan te maken hebben met stress, verveling of parasieten. Als kippen niet genoeg te doen hebben, gaan ze vaak aan elkaar trekken.

• Wat te doen: Bied voldoende afleiding, zoals takken om op te zitten, zandbaden, of een grasmat, of lekker wat grond om in te krabben. Controleer op parasieten en behandel indien nodig. Mail gerust bij vragen hiervoor.

3. Agressief gedrag

Agressie komt vaak voort uit frustratie, ruimtegebrek of een onduidelijke pikorde. Als kippen zich bedreigd voelen of er is teveel competitie, kunnen ze gaan vechten.

• Wat te doen: Verdeel de beschikbare ruimte goed, zorg voor voldoende voer- en drinkplekken, en geef ze voldoende ruimte om zich terug te trekken.

4. Abnormaal loopgedrag

Kippen die waggelen, omvallen of slepen met hun vleugels kunnen neurologische problemen hebben of een tekort aan vitaminen en mineralen, of andere problemen.

• Wat te doen: Voeg snel aanvullende supplementen toe en geef ze goed uitgebalanceerd voer. Bij ernstig gedrag, schakel een dierenarts in.

5. Niet meer leggen

Er zijn veel oorzaken voor het stoppen met leggen, van natuurlijke oorzaken zoals de rui tot stress, ziekte, parasieten of voedingstekorten.

• Wat te doen: Controleer de voeding en zorg voor voldoende calcium en andere belangrijke voedingsstoffen. Check het nest voor onregelmatigheden en zorg dat het een rustige, veilige plek is. Overweeg mestonderzoek en controleer de mest.

👀 De kracht van observeren

Wat ik zelf altijd doe: neem even de tijd om rustig te zitten met een kopje thee, terwijl de kippen rondom me scharrelen of in de ren. Dit geeft me de kans om hun gedrag goed te observeren. Wanneer je dat doet, leer je snel welke kip zich anders gedraagt en kun je eventuele problemen tijdig aanpakken. Goede observatie is de sleutel tot het welzijn van je kippen.

💛 Tot slot
Het gedrag van kippen vertelt je meer dan je denkt. Door goed te observeren en in te spelen op wat ze nodig hebben, kun je hun welzijn aanzienlijk verbeteren.

Dus, ga zitten, kijk en geniet van die kleine dagelijkse momentjes met je kippies. Ze geven je veel terug – niet alleen in eieren, maar hun aanwezigheid.

Liefs, van Lin 🐓